Paskalya Tavşanı
Paskalya Tavşanı Hristiyanların Hz. İsa'nın diriliş günü olarak kutladıkları Paskalya bayramının yumurtalarla birlikte en önemli sembollerindendir. Oldukça derin bir sembol olan Paskalya Tavşanının gerek Hristiyanlık öncesindeki Pagan inanışlarda gerekse farklı Hristiyan mezheplerinde farklı anlamları vardır.
Alman Luteranlar'ında Paskalya Tavşanı, Noel Baba benzeri bir role sahiptir.
Çocukların o yıl uslu davranıp davranmadıklarına bakarak Paskalya TavşanıPaskalya döneminde sepetinde çeşitli renklerde yumurtalar ve oyuncaklar, şekerler gibi hediyeler getirir.
Ortaçağ kilise sanatında da Paskalya Tavşanı popüler bir figürdü. Bu dönemlerde tavşanın hermafrodit yani çift cinsiyetli olduğuna inanılıyor, bekaretini kaybetmeden üreyebilme yeteneği ile Meryem Ana ile özdeşleştiriliyordu. Bazen üç tavşan motifinin Hristiyanlıktaki kutsal üçleme kavramını simgelemek üzere kullanıldığı da görülür.
Aslında tavşan Hristiyanlık öncesinde de çok yaygın bir semboldü ve Paskalya bayramının kökeni olan Mart ekinoksu kutlamalarında doğurganlığın, bereketin ve doğanın yeniden uyanışının simgesi olarak kullanılıyordu. Tavşan çok sık çiftleşen ve verimli bir şekilde üreyen bir hayvandır, genç yaşta cinsel ilişkiye ve üremeye başlayabilir. Bu yüzden antik zamanlardan beri doğurganlığı ve cinselliği vurgularken tavşanlar resimlerden hikayelere, folk anlatılarına kadar heryerde karşımıza çıkar.
Bu gelenekler Hristiyanlık sonrasında da halka dini daha rahat kabul ettirebilmek adına aynen sahiplenilmiş ve Hristiyanlık içerisinde devam ettirilmiştir. Sepetinde renkli boyanmış yumurtalar taşıyan tavşanın baharı müjdelemesi Ukrayna'dan İsveç'e, Hollanda'ya kadar Hristiyanlık öncesinde de mevcuttu. Kuzey Avrupa Anglo-sakson mitolojisinin bahar tanrıçası Eostre'nin (Ostara adıyla da bilinir. Bugün İngilizce'de paskalya anlamına gelen Easter sözcüğünün kökenidir ayrıca dişilik hormonu östrojen kelimesinin de kökenidir) yanında yardımcısı olarak daima tavşanlar bulunduğuna inanılırdı.
Günümüzde Batı dünyasında tavşan şeklinde çikolata ve şekerlemeler Paskalya'nın vagzeçilmezi haline gelmiştir. Tıpkı Noel öncesi Noel baba için çam ağacı önüne kurabiye ve süt ile içini hediyelerle doldurması için çoraplar bırakıldığı gibi, Paskalya öncesinde de efsanevi Paskalya Tavşanı karakteri için evin bir köşesine havuç bırakılır ve içine yumurtalarını koyması için evde sepet bulundurulur.
Paskalya beş haftalık büyük perhiz dönemini ve bunun son haftasını kapsar. Perhizden çıkan Hristiyanlar 21 Mart ekinoksundan sonraki ilk dolunayın ardından gelen Pazar günü Paskalya bayramı yaparak İsa'nın dirilişini ve perhizin bitişini kutlar, baharı karşılar. Bu tarih 22 Mart ile 25 Nisan arasındaki Pazar günlerinden birisine denk gelir. Bir dönem Paskalya için sabit bir tarih kararlaştırılmaya çalışıldıysa da bu benimsenmemiştir. Doğu Ortodoks kiliseleri genellikle Paskalya'yı Batı Katolik ve Protestan'larından biraz daha geç tarihlerde kutlar.
20.01.2024 07:07:44
Paskalya Tavşanı ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz. Sayfayı Düzenle
|